Bestuurdersaansprakelijkheid

Bij het niet goed nakomen van deze verplichtingen kan de vennootschap de bestuurder aansprakelijk houden voor de schade die daaruit voortvloeit (de zogenaamde interne bestuursaansprakelijkheid). Om de vraag te beantwoorden of een bestuurder zijn taak niet naar behoren heeft uitgeoefend zal bekeken moeten worden of de verrichte handelingen, of het niet verrichten van bepaalde handelingen, op dat moment als een onbehoorlijke taakvervulling moet worden beschouwd. Dit zal aan de hand van alle feiten en omstandigheden moeten worden  beoordeeld.

Naast de hiervoor bedoelde interne aansprakelijkheid kan een commissaris (klik hier voor commissarissen) of een bestuurder (alsmede ook een feitelijk leidinggevende) aansprakelijk worden gesteld door een ander dan de vennootschap waarvan hij/zij bestuurder is, de zogenaamde externe bestuurdersaansprakelijkheid. Het uitgangspunt is dat handelen of nalaten van een bestuurder toegerekend worden aan de vennootschap. Een bestuurder kan echter onder omstandigheden ook persoonlijk aansprakelijk worden gehouden naast of in de plaats van de vennootschap.

Externe bestuurdersaansprakelijkheid; ten opzichte van schuldeiseres/curator

Er bestaat een aantal wettelijke bepalingen dat direct de externe aansprakelijkheid van bestuurders regelt. Een belangrijke bepaling is artikel 2:138/248 BW, dat bepaalt dat bestuurders bij een faillissement in beginsel hoofdelijk aansprakelijk zijn voor het tekort van de boedel, indien het bestuur zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement. De onbehoorlijke taakvervulling hoeft dus niet de enige oorzaak te zijn van het faillissement. De vordering kan alleen door de curator worden ingesteld, na daartoe te zijn gematigd door de rechter-commissaris.

Bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur dient te rechter alle ter zake dienende omstandigheden van geval in onderling verband en samenhang in zijn beoordeling te betrekken. Van onbehoorlijk bestuur is kort gezegd sprake als geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde omstandigheden zo gehandeld zou hebben.

Alvorens een bestuurder op grond van onbehoorlijk bestuur met succes aangesproken kan worden, moet de bestuurder behoorlijke steken hebben laten vallen. Een rechter zal namelijk een bestuurder niet op lichte gronden persoonlijk aansprakelijk stellen voor het feit dat schuldeisers niet voldaan kunnen worden. Echter, indien geoordeeld wordt dat er sprake is geweest van onbehoorlijk bestuur, kunnen de gevolgen voor een bestuurder verstrekkend zijn en diep ingrijpen in zijn bestaan. Op grond van voornoemd artikel 2:248 BW is in geval van faillissement het bestuur aansprakelijk voor het gehele tekort. Dat betekent alle schulden voorzover die niet voldaan kunnen worden.

Externe bestuurdersaansprakelijkheid; secundaire aansprakelijkheid

Indien de vennootschap als primaire dader onrechtmatig heeft gehandeld ten opzichte van een derde, kan ook de bestuurder als secundaire dader aansprakelijk zijn voor de schade. Hiervoor dient vastgesteld te worden dat aan een bestuurder persoonlijk kan worden verweten dat hij onrechtmatig jegens de derde heeft gehandeld.

Uit de jurisprudentie blijkt dat er grofweg twee hoofdcategorieën van aansprakelijkheid van bestuurders op grond van onrechtmatige daad zijn te onderscheiden. Dat is allereerst de situatie waarbij een bestuurder de vennootschap lichtvaardig heeft verbonden. In de tweede plaats betreft dit de gevallen waarin de bestuurder heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap zijn verplichtingen niet nakomt.

Alléén in het geval dat aan de bestuurder een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt, kan aangenomen worden dat de bestuurder jegens een derde aansprakelijk is uit onrechtmatige daad. Dit geldt als een verhoogde drempel ten opzichte van een ‘normale’ onrechtmatige daad.