Tegenstrijdig belang bestuurders

Een bestuurder van een kapitaalvennootschap, zoals een besloten vennootschap (B.V.), dient zich bij de vervulling van zijn taak te richten naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Dit betekent o.a. dat de bestuurder bij het nemen van beslissingen rekening dient te houden met de positie van de schuldeisers van de vennootschap, zoals haar werknemers, leveranciers, klanten en financiers.

Maar wat gebeurt er op het moment dat een bestuurder bij een beslissing een persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is met het belang van de vennootschap?

Tegenstrijdig belangregeling

De huidige tegenstrijdig belangregeling is op 1 januari 2013 in werking getreden. Sindsdien geldt dat een bestuurder niet mag deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming over een onderwerp waarbij hij een tegenstrijdig belang heeft. Dit betekent dat de andere bestuurders het desbetreffende besluit moeten nemen, zonder rekening te houden met de mening van de geconflicteerde bestuurder.

In het geval dat alle bestuurders een tegenstrijdig belang hebben en er daardoor geen besluit genomen kan worden, dient de raad van commissarissen (RvC) het besluit te nemen. En bij het ontbreken van een RvC dient de algemene vergadering (AV) het besluit te nemen, tenzij de statuten anders voorschrijven.

Dit laatste houdt in dat in de statuten opgenomen kan worden dat op het moment dat alle bestuurders een tegenstrijdig belang hebben, het bestuur desalniettemin bevoegd is om te besluiten. Dit wordt ook wel het wegschrijven van het tegenstrijdig belang genoemd.

Afwijking van de ‘hoofdregel’ is dus slechts mogelijk als er sprake is van een situatie waarbij (i) het hele bestuur een tegenstrijdig belang heeft, (ii) de RvC ontbreekt en (iii) de statuten het wegschrijven van het tegenstrijdig belang mogelijk maken.

Nadat een besluit op de juiste wijze tot stand is gekomen, staat het de bestuurder met een tegenstrijdig belang vrij om de vennootschap te vertegenwoordigen bij de uitvoering van dat besluit. Dit is een wezenlijk verschil ten opzichte van de regeling die vóór de inwerkingtreding van de huidige regeling gold. Op basis van die regeling mocht een bestuurder met een tegenstrijdig belang de vennootschap namelijk niet vertegenwoordigen.

Gevolgen niet-naleving tegenstrijdig belangregeling

Op het moment dat een besluit, ingeval van een tegenstrijdig belang, niet op de juiste wijze tot stand is gekomen, is dat besluit op basis van de huidige regeling ongeldig, dan wel kan het desbetreffende besluit ongeldig worden verklaard.

Indien dat besluit desondanks wordt uitgevoerd, kan dit nadelige gevolgen hebben voor het bestuur. Zo kan het bestuur ontslagen worden door de AV. Maar het bestuur kan ook door de vennootschap (eventueel door een nieuw benoemd bestuur) of, ingeval van faillissement van de vennootschap, door de curator van de vennootschap aangesproken worden om de eventuele schade van de vennootschap te vergoeden. 

De gebondenheid van de vennootschap wordt echter (behoudens uitzonderlijke gevallen) niet geraakt. De vennootschap die op basis van een ongeldig besluit gecontracteerd heeft met een derde zal aldus in beginsel nog steeds uitvoering moeten geven aan het desbetreffende contract.

Advies over tegenstrijdig belang

Het is raadzaam om u te laten adviseren over de vraag of u al dan niet een tegenstrijdig belang hebt en indien ja, hoe u hiermee dient om te gaan. Zeker in de situaties waarbij een bestuurder tevens aandeelhouder is van de vennootschap, ligt een tegenstrijdig belang op de loer.

Maar ook ingeval van een voorgenomen samenwerking kan het verstandig zijn om advies in te winnen. Bijv. over de vraag hoe u ingeval van een joint venture, ondanks een eventueel tegenstrijdig belang aan uw zijde, invloed kunt blijven uitoefenen op de besluitvorming.