Pro Deo

“Kunt u de zaak ook Pro Deo voor mij doen?” is een vraag die ik met enige regelmaat te horen krijg van nieuwe klanten. Pro Deo, een mooi begrip. Het betekent: voor niks. Gratis dus. Ik vraag mij af welke beroepsgroep net als de advocatuur te maken krijgt met klanten die vragen of het eventueel gratis kan. In de kroeg: “Twee bier graag, het liefst gratis”. Of bij het reisbureau: “We willen naar Aruba, maar kan het misschien voor nop?”. Zelfs Easy Jet zal het niet aandurven de tarieven zo laag te stellen dat passagiers zonder betaling worden vervoerd.

Sommige maatschappelijke diensten worden als dermate fundamenteel beoordeeld dat die zonder enige financiële barrière beschikbaar moeten zijn, zo lijkt het wel. Dat geldt voor medische hulp en voor juridische bijstand. Voor de brandweer en de politie hoef je toch ook niet te betalen?

Dat laatste is natuurlijk niet helemaal waar, want de kosten worden hoofdelijk omgeslagen via de belasting. Deels geldt dat ook voor doktersbezoek. Maar als je je recht wenst te halen, zal je echt je pinpas dienen te trekken. Voor de mensen die in de bijstand zitten is er de Wet op de Rechtsbijstand, maar iedereen die geen minimuminkomen geniet zal zijn eigen advocaat moeten betalen.

Door verzekeraars is daarom de rechtsbijstandsverzekering uitgevonden. Voor een paar tientjes per maand ben je verzekerd tegen de rekening van je advocaat. Maar daar staat wel tegenover dat  als je ontslagen wordt, de verzekeraar dat hoogstpersoonlijk wil oplossen. Tja. Je moet naar het ziekenhuis voor een blindedarmoperatie en de verzekeraar zegt: wij doen het zelf wel. Hoe prettig voelt dat?

Maar alternatieven zijn er niet, en in de claimcultuur waarin wij leven verbaas ik mij er over dat er nog zoveel mensen zijn die geen rechtsbijstandsverzekering hebben. Helaas houdt de toename van deze verzekeringen gelijke tred met de stijging van het aantal rechtszaken. Procederen is dan immers gratis en dat werkt in dit land als een rode lap op een - vaak al boze - stier.

De advocatuur mag in de toekomst misschien gaan werken op “No Cure No Pay” basis. Dan gaat het hek helemaal van de dam. Iedereen kan lekker “Pro Deo” aan de slag. Ik vrees dat “Deo” dan meestal de advocaat zelf zal zijn. De TV reclames die zullen volgen zie ik met afgrijzen tegemoet. “Uw borstvergroting mislukt? Bel 0900-TITLAWYERS voor spoedeisende en gratis hulp”. Ik denk dat ik tegen die tijd liever bij Easyjet aan de slag ga.