Pensioen in eigen beheer afgeschaft

Veel dga’s bouwen momenteel pensioen in eigen beheer op. In het verleden was dat fiscaal gunstig, maar tegenwoordig vaak niet meer. Bovendien is het pensioen vaak een loden last, omdat door de lage rentestand en de toegenomen levensverwachting pensioen onbetaalbaar is geworden en dividenduitkeringen onmogelijk. Bij ca 150.000 dga’s zou het pensioen in eigen beheer een probleem zijn. 

Na een langslepend overleg heeft Staatssecretaris Wiebes van Financiëm op 1 juli eindelijk aangegeven welke kant hij op wil. Met Prinsjesdag komt het wetsvoorstel, maar we weten nu in ieder geval dat pensioenopbouw bij de eigen bv met ingang van 1 januari 2017 niet meer kan. Fiscaal vriendelijke afkoop wordt mogelijk. Ook kan het pensioen tot de fiscale balanswaarde worden afgestempeld en omgevormd in een “oudedagsspaarrekening” die geleidelijk wordt uitgekeerd. 
Wat voor de dga en zijn/haar partner gunstig is, is sterk individueel bepaald. Als dga moet u zich dus goed laten adviseren over de mogelijkheden. Omdat de wettekst pas op Prinsjesdag beschikbaar komt, moet u voor een advies nog even wachten.

Waarom een nieuwe regeling pensioen eigen beheer?

De achtergrond van de voorstellen is dat de werkelijke waarde van pensioenverplichtingen momenteel veel hoger ligt dan de fiscaal geaccepteerde balanswaarde. Veel pensioenregelingen staan (daardoor) onder water: er is te weinig geld in de pensioen-bv beschikbaar om de toekomstige pensioenverplichtingen na te kunnen komen. Veel bv’s kunnen daardoor ook geen dividend uitkeren. Het verlagen van de pensioenverplichtingen (afstempelen) kan momenteel veelal niet vanwege een forse strafheffing tot 75% over de waarde daarvan. De staatssecretaris biedt nu uitkomst: een belastingvrije afstempeling tot de lagere fiscale balanswaarde en volgens de mogelijkheid om fiscaal vriendelijk af te kopen in de jaren 2017 t/m 2019. Maar een nadere analyse leert dat afkoop lang niet altijd gunstig is.

Voortzetten opgebouwde pensioenaanspraken is mogelijk

Indien men geen gebruik maakt van de aangereikte faciliteit, worden de opgebouwde pensioenrechten voortgezet. Verdere opbouw is niet mogelijk. Wel zullen de pensioenaanspraken vaak waardevast gehouden moeten worden. Vanaf pensioeningangsdatum wordt het pensioen gewoon belast. De hoogte van die heffing is afhankelijk van het totale box 1 inkomen. Als dat meer bedraagt dan ca € 34.000 is de heffing daarboven ongeveer 40%. Daaronder is het echter maximaal 22,5%.

Wel afstempelen en afkopen

Als men kiest voor afstempeling tot de fiscale balanswaarde (wat in alle gevallen mogelijk is), wordt de vermogenspositie van de pensioen-bv (sterk) verbeterd. Dividenduitkeringen worden mogelijk, maar op dividend rust een uiteindelijk gecombineerde inkomsten- en vennootschapsbelastingclaim van maximaal 43,75%. Voor mensen met een laag box 1 inkomen vanaf pensioendatum, is dat dus een hogere heffing dan wanneer het pensioen gewoon zou worden uitgekeerd. Daar staat uiteraard tegenover dat dividend vaker en vooral eerder kan worden uitgekeerd. Dividend is veel flexibeler om van te leven dan pensioenuitkeringen. Bij afstempeling verdwijnt niet de gehele pensioenpot. De fiscale balanswaarde die in de aangifte vennootschapsbelasting staat, wordt gehandhaafd. Die kan men, zo stelt de staatssecretaris van financiën, fiscaal vriendelijk afkopen. Hij wil graag dat men dat doet, want dat levert de schatkist in één keer veel op. Om die reden geldt een vrijstelling. In 2017, 2018 en 2019 bedraagt die vrijstelling 34,5%, 25% resp. 19,5%. Het na aftrek van die vrijstelling resterende bedrag wordt belast in box 1. Dat betekent dat daarover in die jaren maximaal 34,06%, 39% en 41,86% aan belasting en premies is verschuldigd. Voor mensen wiens pensioen bij reguliere uitkering slechts tegen 22,5% zou worden belast, is afkoop dus nadelig. Dat komt ook doordat na afkoop jaarlijks veelal box 3 heffing verschuldigd zal zijn. Kortom, afkoop is in die gevallen niet gunstig. Voor mensen met een hoger belast pensioen kan afkopen wel gunstig zijn. Er is nog een veelheid aan andere situaties denkbaar waarin de keuze weer anders zal uitvallen.

Niet afkopen maar omvormen

Men kan ook besluiten na afstempeling niet af te kopen, maar het pensioen om te vormen. Het wordt dan een soort oudedagsspaarrekening. Die komt vervolgens geleidelijk tot uitkering (in vermoedelijk ca 15 jaren). De jaarlijkse uitkering wordt dan gewoon in box 1 belast, zoals normale pensioenuitkeringen ook. Waarschijnlijk is deze omvorming in veel gevallen aantrekkelijk. De pensioenverplichting daalt aanzienlijk, de bv kan weer dividend uitkeren en de jaarlijkse uitkeringen worden waarschijnlijk lager belast dan het nu voorgestelde effectieve afkooptarief.

Moeilijke keuze afstempelen met afkoop of met omvorming

De keuze voor afstempelen met afkoop of met omvorming is lastig. Soms zal zelfs voortzetting van de pensioenregeling in eigen beheer gunstiger zijn, bijvoorbeeld als men voornemens zou zijn te emigreren naar een land met een fiscaal vriendelijk regime voor pensioenuitkeringen. Voor dga’s wiens pensioeninkomen uiteindelijk in de hoogste inkomstenbelastingschijven van 40% en 52% zou worden belast, is afkoop misschien wel interessant. Hij of zij moet echter wel rekening houden met de box 3 heffing over de netto-afkoopwaarde. Die kan nog roet in het eten gooien. Ook voor dga’s met een slechte gezondheid zou afkoop misschien gunstiger kunnen zijn.

Positie van de partner

Vaak vergeet men dat naast de dga ook diens (ex-)partner pensioenrechten heeft. Denk daarbij aan de rechten bij echtscheiding, maar uiteraard vooral ook aan het nabestaandenpensioen. Afstempeling, afkoop of omvorming zijn dan ook beslissingen die ook van invloed zijn op de partner. Die moet dus akkoord gaan. Vergeet niet u ook daarover goed te laten informeren.

Langer lager vennootschapsbelastingtarief

Het kabinet rekent door dit voorstel op een budgettaire meevaller van ca € 2 miljard. Met deze opbrengst wordt de eerste tariefschijf in de vennootschapsbelasting verlengd. Momenteel is e vennootschapsbelasting 20% over de eerste € 200.000 aan winst. Dit wordt uiteindelijk 20% over de eerste € 350.000 aan winst. 

Het wetsvoorstel verschijnt op Prinsjesdag. Pas dan kunnen wij de nieuwe regelgeving doornemen en u daadwerkelijk adviseren. Maar bijvoorbeeld bij (lopende) echtscheidingen kan deze regeling nu al van belang zijn. 

Meer informatie?

Voor eventuele vragen over het dga-pensioen kunt u contact opnemen met Ivo Janssens.
Wilt u op de hoogte gehouden worden over het dga-pensioen? Abonneer u op onze nieuwsbrief.