Op weg naar een regelgevend kader voor draagmoederschap in Nederland
Draagmoederschap is een actueel onderwerp dat volop in de aandacht staat, zeker nu de SGP onlangs heeft aangegeven de zogenaamde “Casablancaverklaring” te gaan tekenen. Dit is een internationale verklaring tegen draagmoederschap die vorig jaar in Marokko werd opgesteld. De opstellers vinden draagmoederschap inhumaan en indruisen tegen het belang van kwetsbare kinderen en vrouwen.
Op 30 juni 2023 kondigde de minister voor Rechtsbescherming juist wetgeving aan die een regeling voor draagmoederschap in Nederland voorstelt. Momenteel ontbreekt een wettelijke basis voor draagmoederschap. Dat brengt diverse risico's met zich brengt mee. De voorgestelde wetgeving dient juiste ter bescherming van de belangen van het kind, draagmoeder en wensouders. In dit blog zet ik kort op een rij welke wetgeving de minister voorstelt en wat de implicaties ervan zijn.
Risico's van Ongecontroleerd Draagmoederschap
Beoogde ouders maken momenteel gebruik van draagmoederschap zonder specifieke wettelijke richtlijnen, wat kan leiden tot risico's zoals uitbuiting van de draagmoeder, onduidelijkheid over de ouderlijke verantwoordelijkheid en het mogelijk verwaarlozen van het belang van het kind.
De belangrijkste punten van de voorgestelde Regelgeving
1. Draagmoederschapsovereenkomst en Registratie
De voorgestelde wet beoogt de rechtspositie van alle betrokkenen te reguleren. Het draagmoederschapstraject moet vooraf aan de rechter worden voorgelegd, met afspraken die worden vastgelegd in een overeenkomst. De goedgekeurde afspraken worden geregistreerd in een register, dat toegankelijk is voor het kind om zijn afstammingsgeschiedenis te achterhalen.
2. Belang van het Kind en Informatievoorziening
De rechter zal controleren of het draagmoederschapstraject in overeenstemming is met het belang van het kind. Verder zal de rechter nagaan of de draagmoeder uit vrije wil zich als draagmoeder aanbiedt. Beoogde ouders en draagmoeders moeten uitvoerige informatie en advies ontvangen.
3. Genetische Band met de Wensouders
Een genetische band tussen ten minste een van de wensouders en het kind is vereist, tenzij dwingende redenen afwijking van dit uitgangspunt rechtvaardigen. Dit onderscheidt draagmoederschap van adoptie.
4. Vergoeding
De wet regelt welke vergoedingen wensouders aan de draagmoeder mogen betalen, inclusief specifieke toelagen zoals voor zwangerschapskleding, niet vergoede ziektekosten verband houdend met de zwangerschap, huishoudelijke hulp en reiskosten verband houdend met ziekenhuisbezoek. Dit omvat ook een algemene vergoeding van maximaal €500 per maand, mits goedgekeurd door de rechter. Hiermee wordt beoogd economisch winstbejag dan wel uitbuiting van de draagmoeder tegen te gaan.
5. Internationaal Draagmoederschap
Er worden twee trajecten geïntroduceerd: nationaal, zoals hierboven beschreven en een internationaal traject. Internationaal draagmoederschap moet aan strikte eisen voldoen, waaronder een genetische band met een van de wensouders, de afstammingsgegevens moeten beschikbaar en kenbaar zijn voor het kind, de wensouders moeten een voorlichting- en counselingstraject succesvol hebben doorlopen in Nederland, en de buitenlandse rechter moet goedkeuring hebben gegeven aan het draagmoederschapstraject.
Goedkeuring van de rechter
Nadat de rechter het draagmoederschapstraject en de inschrijving van de draagovereenkomst heeft goedgekeurd, kan de ambtenaar van de burgerlijke stand akten opmaken, waarmee het kind juridisch verwant wordt aan de wensouders. Dit maakt een einde aan de complexe procedures die momenteel nodig zijn.
Tenslotte
Hoewel de voorgestelde wetgeving veelbelovend is, blijft onzekerheid bestaan door de demissionaire status van de regering sinds augustus 2023. Door het ontbreken van specifieke wetgeving moeten er nu nog verschillende langdurige juridische procedures worden doorlopen, om een en ander goed te kunnen regelen. Iedereen die met deze kwestie te maken heeft en juridisch advies zoekt, kan contact opnemen met onze ervaren familierechtadvocaten.
