'Escape' om onder de werkingssfeer van verplichte pensioenfondsen uit te komen?

Het Hof ’s-Hertogenbosch deed onlangs uitspraak in een zaak waarin een pensioenfonds zich op het standpunt stelde dat een werkgever onder haar werkingssfeer viel. Uiteraard hoorde daar een forse claim bij aan 'achterstallige' pensioenpremies. Het pensioenfonds vist echter zowel bij de kantonrechter als bij het hof achter het net. Reden: een 'hiaat' in de verplichtstellingsbeschikking.

Werkingssfeerbepalingen en verplichtstellingsbeschikkingen

Achtergrond: in de statuten van een pensioenfonds dient een omschrijving te staan waaruit blijkt wie bij het pensioenfonds aangesloten dienen te zijn (een zogenoemde 'werkingssfeerbepaling'). De deelname in het pensioenfonds kan bij ministerieel besluit verplicht worden gesteld (de zogenoemde 'verplichtstellingsbeschikking'). Het gevolg daarvan is dat zowel werkgevers als werknemers, die onder de werkingssfeer vallen, verplicht zijn om de statuten en reglementen van het pensioenfonds na te leven. Eén van de voornaamste verplichtingen is natuurlijk het afdragen van premie. Als werkgever loop je het risico, dat een pensioenfonds stelt dat je onder de werkingssfeer valt. Omdat er dan geen premie afgedragen zal zijn, gaat een dergelijk bericht meestal vergezeld van een fikse factuur. Pensioenfondsen lopen parallel het risico dat werknemers pensioenaanspraken claimen, want ook wanneer nimmer premie is afgedragen bouwen werknemers bij een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds pensioen op.

Hiaten in verplichtstellingsbeschikkingen

Dit overkwam ook Uitzendbureau Lotra ('Lotra'). Zij werd aangeschreven door het Bedrijfstakpensioenfonds voor het beroepsvervoer over de weg ('Bpf'). Lotra zond namelijk vooral werknemers uit in de sectoren transport en logistiek. Duidelijk was dat de tekst van de werkingssfeer van het Bpf een hiaat bevat. Daarin staat onder meer “voor ten minste 25% uitzendt”. In deze tekst staat echter geen criterium of maatstaf aan de hand waarvan die 25% moet worden bepaald. “25% waarvan?” zoals het hof terecht opmerkte. Het Bpf verzocht onder meer om een verklaring voor recht dat het 25% criterium betrekking zou hebben op “25% of meer van de loonsom, dan wel gewerkte uren van de werknemers”. Met andere woorden: het Bpf verzocht het hof om verdere invulling aan de bepaling te geven.
Het hof gaat hier (net als eerder de kantonrechter) niet in mee en laat het vonnis van de kantonrechter in stand. Het is immers goed denkbaar dat de 25%-norm op een andere wijze ingevuld zou kunnen worden (aantal fte’s of uitgezonden werknemers). Daarnaast weet het Bpf kennelijk zelf ook niet precies welke invulling gehanteerd moet worden, nu zij bij de kantonrechter nog een ander criterium had bepleit. Het gaat bovendien niet om een leemte in een overeenkomst tussen partijen, maar een leemte in een ministerieel besluit (de verplichtstellingsbeschikking). Het is in dat geval geen taak van de rechter om achteraf daar een eigen (politieke) invulling aan te geven.

Conclusie

Op basis van het arrest van het hof lijken hiaten in verplichtstellingsbeschikkingen voor rekening te komen van pensioenfondsen. In dat geval kan niet vastgesteld worden of een werkgever daar wel of niet onder valt en kunnen (forse) claims aan achterstallige premies mogelijk voorkomen worden. Gaat het hier om een uitzonderlijke situatie? Nee. Ook de verplichtstellingsbeschikking van StiPP (pensioenfonds voor de flexbranche) bevat een dergelijke niet nader bepaalde 25%-norm.

Pensioenrechtadvocaat nodig?

Bent u als werkgever geconfronteerd met het verzoek van een pensioenfonds om verplicht aan te sluiten of wenst u te vernemen (als werknemer kan dat ook) of u al dan niet onder een verplicht pensioenfonds valt, dan kunt u contact opnemen met Michael van Basten Batenburg.

Deze Nieuwsflits is slechts een algemene weergave van het geldende recht. Het kan op geen enkele wijze als advies in uw specifieke situatie dienen.