Coronavirus: gevolgen voor ondernemers

De uitbraak van het coronavirus heeft bedrijven en hun werknemers over de hele wereld getroffen. Wat zijn de gevolgen van het tekortschieten onder contractuele verplichtingen als gevolg van Corona? Kan de uitbraak worden aangemerkt als ‘overmacht’? 

Contractuele verplichtingen en coronavirus

Het ligt voor de hand dat sommige contractpartijen het coronavirus zullen gebruiken om het tekortschieten onder contractuele verplichtingen te rechtvaardigen, bijvoorbeeld door een beroep te doen op 'overmacht'.
Onder overmacht wordt meestal verstaan ​​het optreden van een gebeurtenis buiten de macht van de partijen waardoor een partij een contract niet kan nakomen. Het is een bepaling die vaak voorkomt in commerciële contracten. Of een beroep op overmacht slaagt, hangt af van:

1. de voorwaarden van de overmachtsclausule zelf
2. de omstandigheden die hebben geleid tot het beroep op overmacht

Valt het coronavirus onder een overmachtsclausule?

'Oorlog', 'staking' en 'oproer' worden vaak vermeld in een overmachtsclausule. Hun betekenissen kunnen als vrij duidelijk worden beschouwd. Evenzo "daad van God", of het nu orkaan, overstroming of aardbeving is. Maar of een 'epidemie' daar ook onder valt en wanneer daarvan sprake is, is vaak niet zo duidelijk. Of het coronavirus onder een overmachtsclausule valt, hangt af van alle relevante omstandigheden van het geval, waaronder de gebruikte bewoordingen en het onderwerp van het contract.

Als het coronavirus onder de overmachtsclausule valt, rechtvaardigen daaruit voortvloeiende omstandigheden een tekortkoming? Dat zal afhangen van vele factoren, waaronder:

• Ligt het coronavirus buiten de controle van de partijen of konden zij maatregelen nemen om de effecten ervan te verzachten?
• Had een leverancier een alternatieve bevoorradingsbron kunnen (en moeten) opstellen, wetend dat aanbodlijnen door epidemieën kunnen worden beïnvloed?
• Daarbij moet worden bedacht dat er ook sprake kan zijn van overmacht als de omstandigheden voorzienbaar waren.

Wanneer kunt u zich beroepen op overmacht?

Een andere vraag is of u zich kunt beroepen op overmacht om uw tekortkoming te rechtvaardigen? Een partij die overweegt een beroep te doen op overmacht om een tekortkoming te rechtvaardigen, moet nadenken over of en zo ja hoe aantoonbaar is, dat het juridisch of fysiek onmogelijk is om de contractuele verplichtingen na te komen, en niet eenvoudigweg of het onrendabel is of moeilijker om dit te doen.

Als u vreest dat uw tegenpartij een beroep zal doen op overmacht (bijvoorbeeld vanwege de locatie of branche waarin zij zich bevinden), kunt u nadenken over manieren waarop uw tegenpartij toch kan blijven opereren. Als u dat inzichtelijk kunt maken, maakt u het uw tegenpartij moeilijk om aan te tonen dat het onmogelijk is geworden om haar verplichtingen uit hoofde van het contract uit te voeren. Vaak is in de overmachtsclausule bepaald dat het optreden van een geval van overmacht de uitvoering van het contract opschort voor de duur van de overmacht. Hieruit volgt dat het niet altijd mogelijk is om blijvend onder verplichtingen uit te komen. Dat kan bijvoorbeeld niet als er later alsnog geproduceerd en geleverd kan worden. Vrijwel altijd voorziet de overmachtsclausule in het recht om de overeenkomst te beëindigen als de overmacht na een bepaalde periode voortduurt. Let daar dus op en zoek alvast naar alternatieven voor het geval de overmacht door corona voortduurt tot na die in de overeenkomst genoemde periode. 

Aandachtspunten coronavirus, overmacht en ondernemer

Of het nu gaat om een ​​vertraging in de productie en/of levering van goederen, verstoorde reisplannen of het vertraagd ondertekenen van een contract, de gevolgen van het coronavirus zullen waarschijnlijk nog langer voortduren. Hieronder staan ​​enkele belangrijke punten waarmee u, nu en in de komende weken, rekening moet houden met betrekking tot het coronavirus, overmacht en uw bedrijf.

Zakelijke contracten

1. Controleer de contracten waarvan u denkt dat deze door het coronavirus kunnen worden beïnvloed, zodat u zich indien nodig kunt beroepen op de rechten en verplichtingen onder het contract:
   1. Staat er een overmachtsclausule in de contracten?
   2. Zo ja, zou coronavirus onder de definitie van een geval van overmacht vallen?
   3. Is er een meldingsplicht bij overmacht?
   4. Is er een maximale periode gedurende welke verplichtingen van de partijen worden opgeschort? Geldt dit voor de verplichtingen van beide partijen of alleen voor de partij wiens acties onder het contract worden beïnvloed door het coronavirus?
   5. Is er een recht om de overeenkomst te beëindigen als de overmacht situatie een bepaalde periode voortduurt? Is dit een recht voor beide partijen, of slechts voor een van de partijen?
2. Controleer of in uw contracten boetebepalingen voorkomen als er inbreuk wordt gemaakt op bepaalde prestatieverplichtingen.
3. Als u van uw tegenpartij een kennisgeving ontvangt dat deze zich op overmacht wil beroepen, of als u een dergelijke kennisgeving doet, moet u overwegen welke stappen u kunt nemen om uw verlies te beperken.
4. Als het coronavirus een geval van overmacht vormt en dit aan een van u de mogelijkheid biedt om een overeenkomst eerder dan gepland te beëindigen, wees dan voorzichtig. Overweeg wat uw back-upplan is: 
   1.  Heeft u een andere tegenpartij die op korte termijn in het contract kan stappen?
   2. Moet u een audit uitvoeren bij uw nieuwe contractspartij - zo ja, hoe lang duurt dit?
   3. Aan welke contractuele verplichtingen bent u gebonden die kunnen worden beïnvloed door een wijziging in uw contractuele relaties?

Arbeidsrechtelijke kwesties in de nieuwe context van coronavirus

De verplichtingen voor werkgevers in het kader van de Arbowetgeving om een ​​gezonde en veilige werkomgeving te bieden, moeten nu door werkgevers worden geïnterpreteerd in de nieuwe context van coronavirus. Werkgevers moeten rekening houden met hun personeel en zich laten leiden door de nieuwste beschikbare adviezen van (onder meer) de Wereldgezondheidsorganisatie.

Grote internationaal opererende werkgevers zijn gewend om gezondheids- en veiligheidsrisicobeoordelingen in verschillende situaties uit te voeren en moeten hun gebruikelijke methodologie gebruiken om situaties te beoordelen, zoals:

• Bij de organisatie van een internationale conferentie met werknemers en / of externe afgevaardigden: Is het veilig om de conferentie door te laten gaan of moet deze worden geannuleerd? Kunnen sommige van de sessies worden vervangen door een videoconferentie? Moeten sommige werknemers / bezoekers uit China en andere risicovolle landen worden gevraagd weg te blijven? 
• Zakenreizen naar China en andere risicovolle landen voor werknemers: Volg officieel advies op om aansprakelijkheid te voorkomen voor het blootstellen van werknemers aan onaanvaardbaar risico. 
• Individuen (inclusief werknemers) uit China en andere risicolanden die uw kantoor bezoeken: Volg beschikbare adviezen op en overweeg ???? los daarvan welke stappen u kunt nemen om het risico te minimaliseren. Kan een bezoeker van de lokale gezondheidsinstanties een certificaat verkrijgen dat hij/zij geen drager van het coronavirus is?

Tot slot

Controleer uw zakelijke contracten zoals hierboven beschreven en bekijk ook uw verzekeringsdekking om te controleren of u verzekerd bent voor tekortkomingen van leveranciers aan u en van uzelf aan afnemers.
Wees alert op de behoeften en zorgen van uw personeel bij het overwegen van reizen naar risicovolle gebieden en de ontvangst van bezoekers die daar zijn geweest. Zoek naar alternatieve leveranciers en blijf goed communiceren met uw klanten, leveranciers en werknemers als het coronavirus invloed heeft op uw onderneming.

Lees ook

Minder werk door het coronavirus? Vraag werktijdverkorting aan.

Coronavirus: maatregelen voor het MKB