Bestuurdersaansprakelijkheid: bestuurder incasseert privéschuld niet

Deze bestuurder had in privé een aanzienlijk bedrag geleend van zijn vennootschap. Dat gebeurt wel vaker. Toen de vennootschap in zwaar weer terecht kwam en het uitgeleende geld nodig had, loste hij de lening echter niet (deels) af en nam hij als bestuurder geen incassomaatregelen tegen zichzelf. Is dat persoonlijk en ernstig verwijtbaar? Nee, stelt de kantonrechter in Breda. Ja, zegt het Gerechtshof Den Bosch in een onlangs gewezen arrest. Wat is daar gebeurd?

Basis: vonnis strekkende tot betaling huur en ontruiming

B.V. X is op 27 oktober 2011 een huurovereenkomst aangegaan met OB Beheer B.V. Vanaf januari 2012 werd de huur niet meer betaald. OG Beheer B.V. startte een procedure waarin zij betaling en ontruiming van het betreffende pand vorderde. Deze vorderingen werden toegewezen, ontruiming vond plaats maar betaling bleef uit. Daarop vroeg OG Beheer B.V. het faillissement van B.V. X aan. Dat werd op 27 augustus 2013 uitgesproken. OG Beheer B.V. heeft daarop haar vorderingen ter verificatie bij de curator in het faillissement ingediend.

Curator: geen onrechtmatigheden geconstateerd

De curator constateerde bij zijn onderzoek naar het handelen van de bestuurder geen onrechtmatigheden en geen zogenaamd paulianeus handelen. Het faillissement werd op 24 juni 2014 opgeheven wegens gebrek aan baten.

Procedure bestuurdersaansprakelijkheid

OG Beheer B.V. liet het er niet bij zitten en sprak de bestuurder van B.V. X aan op grond van ongerechtvaardigde verrijking en/of onrechtmatig handelen vanwege het feit dat de bestuurder de vordering op zichzelf niet had geïncasseerd (NB: kennelijk heeft de curator eerder van incasso van die lening afgezien). De kantonrechter wees de vorderingen af en veroordeelde OG Beheer B.V. in de proceskosten.

Ernstig persoonlijk verwijt

Het Gerechtshof Den Bosch dacht er anders over. Het begint met het bekende algemene uitgangspunt, dat samengevat als volgt luidt:

Wanneer een schuldeiser van een vennootschap is benadeeld door het onbetaald en onverhaalbaar blijven van diens vordering kan er grond zijn voor aansprakelijkheid van degene die als bestuurder (i) namens de vennootschap heeft gehandeld dan wel (ii) heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt. In beide gevallen mag in het algemeen alleen dan worden aangenomen dat de bestuurder jegens de schuldeiser van de vennootschap onrechtmatig heeft gehandeld, waar hem, mede gelet op zijn verplichting tot een behoorlijke taakuitoefening als bedoeld in artikel 2:9 BW, een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt.

Was de bestuurder in dit geval een ‘voldoende ernstig verwijt’ te maken? Ja, zo concludeerde het hof. Op het moment dat B.V. X niet meer aan haar betalingsverplichtingen kon voldoen, waaronder betaling van huur aan OG Beheer B.V., had de bestuurder zichzelf in privé moeten aanspreken om tot (gedeeltelijke) terugbetaling van de lening te komen. Dat is niet gebeurd en daarmee treft de bestuurder een ‘voldoende ernstig verwijt’. Een plausibele verklaring daarvoor heeft de bestuurder niet gegeven. Zijn opmerking dat het aanspreken van de bestuurder – hijzelf dus – in privé geen zin zou hebben gehad heeft hij niet toegelicht en onderbouwd. Dat niet kan worden vastgesteld (een ander verweer van de bestuurder) of het faillissement het gevolg is van het uitblijven van betaling van de lening is in dat opzicht niet doorslaggevend.

Voor verrekening van de door B.V. X aan OG Beheer B.V. betaalde waarborgsom (een laatste verweer van de bestuurder) met een vordering op de bestuurder bestaat geen grond, aldus het hof. Bij verrekening geldt als uitgangspunt dat partijen elkaars schuldenaar moeten zijn, hetgeen in dit geval niet gold nu de waarborgsom niet door de bestuurder maar door B.V. X was betaald. Overigens had OG Beheer B.V. ook veel andere kosten gemaakt die zij met de waarborgsom had verrekend.

Relevantie

Het arrest is relevant voor de praktijk in de zin dat een bestuurder, al dan niet via zijn holding, vaker gelden leent van de werkmaatschappij. In geval van faillissement van die werkmaatschappij kan de holding/bestuurder door een schuldeiser die onbetaald wordt gelaten, een persoonlijk ernstig verwijt worden gemaakt als hij geen incassomaatregelen tegen zichzelf heeft ondernomen. Dat is ook logisch. Waarom zou de bestuurder in zo’n geval zijn vrijgesteld van incassomaatregelen?

Het is aannemelijk dat andere onbetaald gebleven schuldeisers van B.V. X inmiddels ook stappen overwegen in de richting van de bestuurder.

Voor vragen over deze uitspraak in het bijzonder dan wel bestuurdersaansprakelijkheid in het algemeen kunt u contact opnemen met René Willemsen.

Dit blog is slechts een algemene weergave van het geldende recht. Het kan op geen enkele wijze als advies in uw specifieke situatie dienen.

Links: bestuurdersaansprakelijkheid, ondernemingsrecht